Meszulem Kaminer
Życiorys
Po
wybuchu wojny został przewodniczącym Wydziału
Opieki Społecznej, a od sierpnia 1941 r. (gdy Niemcy wydali Żydom
zezwolenie na praktykowanie kultu religijnego) Wydziału Spraw Religijnych i Wydziału Cmentarnego RŻ. Pełnienie przez niego tej ostatniej funkcji sprawiło, że o ludziach znajdujących się u kresu sił życiowych przyjęło się w getcie mówić: „kandydaci dla Meszulema Kaminera” (ARG, t. 33, 86). Na liście
„przekleństw gettowych” zawartej w antologii gettowego folkloru znalazły się
m.in. „Żebyś wpadł w ręce Meszulama Kaminera” oraz „Żeby Meszulam Kaminer miał
z tobą do czynienia” (ARG, t. 26, 738).
Poza
tym Kaminer kierował także Patronatem nad
Talmudystami. Ponadto on i jego rodzina zajmowali się administrowaniem
nieruchomościami (ARG, t. 12, 348), co bywało źródłem kontrowersji. W grudniu
1940 r. Ringelblum notował: „Wczoraj w Gminie wybuchła wielka awantura, dzielono
między swoich posady administratorów. Kaminer przydzielił swoim córkom
największe kamienice, przy Świętojerskiej 28, 32, 34 itp.” (ARG, t. 29, 187).
Kaminer mieszkał przy ul. Pawiej 11a.
Stanisław Gombiński
opisywał go następująco: „spode łba patrzący, mądry Kaminer”. Stefan Szpigielman dodawał, że
członkowie Agudy „dzielnie bronili interesów swej warstwy przed obozami itd.”.
Choć wydaje się, że Kaminer cieszył się szacunkiem, bywał też krytykowany – 3
maja 1941 r. anonimowy autor zapisał w dzienniku: „Ludzie przeklinają Gminę i
Kaminera, że potrafią jedynie brać pieniądze, a kto nie ma 24 zł do zapłacenia,
nie zostanie pochowany. Zmarli leżą dziesiątkami całe dnie, rzuceni do szopy na
cmentarzu, zanim się ich pochowa” (ARG, t. 23, 268; zob. też ARG, t. 34, 535).
Z drugiej strony, Kaminer miał działać energicznie na rzecz werbowania
ochotników do wykonywania pilnych prac na cmentarzu (ARG, t. 27, 1139).
Kaminer
zmarł na tyfus 18 października 1941 r.
Mowę na jego pogrzebie wygłosił prezes Rady Żydowskiej, Adam Czerniaków.
