PELC BORUCH
Życiorys
Boruch Pelcpochodził z
żydowskiej rodziny robotniczej i bundowskiej. Jego ojciec był drukarzem z ul.
Rymarskiej 14 lub 16. To na jego tzw. pedale bundowcy drukowali w 1939 i 1940
roku pierwsze ulotki Boruch Pelcpochodził z
żydowskiej rodziny robotniczej i bundowskiej. Jego ojciec był drukarzem z ul.
Rymarskiej 14 lub 16. To na jego tzw. pedale bundowcy drukowali w 1939 i 1940
roku pierwsze ulotki
W getcie warszawskim
Boruch podczas II wojny światowej w getcie mieszkał na ul. Nalewki
33. Na ten adres miał wystawiony Ausweis oraz w maju 1941 roku otrzymał paczkę
żywieniową z zagranicy [AŻIH, ŻSS, 211/70: 29]. Wiemy też, że w 1940 roku
przebywał w Sanatorium Medema w Miedzeszynie [Elenbojgn-Kahan, 1971, 104].
Latem 1942 roku wszedł w
skład bundowskiej grupy bojowej w getcie warszawskim i został przywódcą jednej
z grup. Podczas powstania w getcie miał dowodzić „piątką” na terenie getta
centralnego.
W dniu 18 stycznia 1943 roku znalazł się w grupie Żydów, którzy w ramach akcji styczniowej mieli zostać
wywiezieni do Treblinki II. Jak opisał Marek Edelman to wydarzenie: „Jedna z
naszych grup bojowych, która jeszcze nie została zaopatrzona w broń, zostaje
złapana przez Niemców i razem z całą placówką odprowadzona na Umschlag. Przed wejściem do
wagonów B[oruch] Pelc wygłasza krótkie przemówienie. Słów jest niewiele. Ale
słowa są mocne, słowa są takie, że z przeszło 60 osób nikt nie wchodzi do
wagonu. Wszystkich 60 Van Oeppen [poprawnie: Theodor van Eupen – MRK] (szef
Treblinki) rozstrzeliwuje własnoręcznie na miejscu. Ta grupa pokazuje Żydom, że
wszędzie i zawsze, w każdych warunkach, można i należy przeciwstawiać się
Niemcom” [Edelman,
2015, 47].
Po latach Edelman
zachowanie Pelca i osób będących z nim w rozmowie z Paulą Sawicką określił
mianem „wielkiego oporu” [Edelman, 2011, 101–102], a w rozmowie z
Joanną Szczęsną podkreślił, że była to pierwsza odmowa na Umschlagplatzu, która
zaskoczyła Niemców [Szczęsna, Edelman, 2008].
W chwili śmierci Boruch miał 17 lat. Razem z nim był m.in. skifista i
cukunftowiec Icchak Goldsztein. Na temat
jego wystąpienia i bohaterskiej postawie pisał m.in. Jankew Celemenski
[Celemenski, 2000, 156] oraz Jankew Szolem
Hertz [Hertz, 1946, 548, 550].
W
1948 roku – w 5. rocznicę wybuchu powstania w getcie „Na wniosek Zarządu Głównego Związku
Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację – za zasługi położone w
walce zbrojnej z okupantem hitlerowskim” Boruch Pelc został pośmiertnie
odznaczony Srebrnym Medalem Zasłużonym na Polu Chwały [Monitor Polski].
