MORYC STEFA

Życiorys

Stefa Moryc przed wojną była jedną z bardziej znanych działaczek Cukunftu w bundowskich kręgach młodzieżowych. Tam poznała swojego przyszłego męża Chaima Moryca (? Warszawa – 1939 Bielsk) wieloletniego zecera „Di Naje Folkscajung”, członka warszawskiego Cukunftu.

Kiedy na jesieni 1939 roku dowiedziała się o jego śmierci w Bielsku podczas ucieczki do niemieckiej strefy okupacyjnej, jak i o jego pogrzebie w Białymstoku, pomimo niebezpieczeństwa przedostała się do sowieckiej strefy okupacyjnej, by wziąć udział w pogrzebie męża. Dotarła dwa dni po jego pogrzebie. Z Białegostoku do Warszawy wracała z postanowieniem pomszczenia śmierci męża i dokonania aktu zemsty na jednym z Niemców. Odeszła od swojego zamiaru, kiedy już po dotarciu do Warszawy dowiedziała się o zabiciu 53 osób na ul. Nalewki 9 – w akcie zemsty za zabicie przez jednego z konspiratorów – policjanta. Wówczas postanowiła inaczej wypełnić swoją wolę. Została jedną z najenergiczniejszych aktywistek Cukunftu. Została też działać w podziemnym komitecie Bundu. 

Zajmowała się m.in. kolportażem nielegalnej prasy i odezw z getta [In di jorn fun jidiszn churwn: 334; Doires bundistn: 421].

W getcie mieszkała na ul. Ogrodowej 52. Na ten adres miała wystawiony Ausweis oraz w maju 1941 roku otrzymała paczkę żywieniową z zagranicy [AŻIH, ŻSS, 211/70, k. 29].

Po wielkiej akcji należała do bundowskiej grupy bojowej. Była łączniczką grupy bojowej Bundu i PPS-Lewicy, a także pracowała w wywiadzie bundowskiej organizacji bojowej. Współpracowała z Markiem Edelmanem [Edelman, 2015, 22–23, 26; Edelman, 2017, 35]. Brała udział w przygotowaniach do powstania w getcie, w tym przy robieniu samozapalających się butelek. Podczas powstania w getcie warszawskim wpadła w ręce Niemców i została wywieziona do Treblinki, gdzie zginęła [Hertz, 1946, 548, 570–571].