Fajnkind (Feinkind) Melech (1898-1943)

Przed wojną

Melech Fajnkind urodził się w 1898 r. w Warszawie. Z zawodu był trykotażnikiem. W młodości należał do Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) i działał na terenie warszawskiego Muranowa. Jak wspominał Adolf Berman, nawet w getcie nazywano go nadal „esdekiem” (Berman 1980, 195). W 1916 r. Fajnkind dołączył do partii Poalej Syjon. W latach 1925-1931 mieszkał w Palestynie i tam budował komitet Poalej Syjon – Lewicy w Petah Tikwie. Z powodów zdrowotnych musiał wrócić do Polski. Kontynuował działalność partyjną, był popularnym wykładowcą (Neustadt 1948, 592). Icchak Cukierman wspominał go jako czołowego działacza Poalej Syjon – Lewicy i „bardzo przystojnego mężczynę” (2020, 85).

W getcie

Po wybuchu wojny Fajnkind podjął pracę w Żydowskiej Samopomocy Społecznej – Komisji Koordynacyjnej (ŻSS-KK), a po jej likwidacji jego etat przejął Żydowski Komitet Opiekuńczy Miejski (ŻKOM). Cukierman twierdził, że Fajnkind był szefem personelu administracyjnego w biurze obu organizacji na ul. Tłomackie 3/5; w dokumentacji nazywany jest po prostu woźnym. Posada łączyła się z dwoma kolejnymi obszarami działalności Fajnkinda. Dostarczał on papier do drukowania podziemnej prasy ruchowi He-Chaluc Dror, a także pomagał drukarzom Droru w powielaniu gazet (Cukierman 2020, 85). Ponadto, jak wynika z księgi kasowej „Oneg Szabat”, brał on udział w jego pracach co najmniej od stycznia do listopada 1941 r. Niestety nie wiadomo, jaką rolę odgrywał w działaniach dokumentacyjno-badawczych grupy, niemniej otrzymywał pewne honoraria (Bańkowska 2015, 627).

W getcie mieszkał przy ul. Dzielnej 42 m. 56.

Walka

Fajnkind był obecny 23 marca 1942 r. na spotkaniu założycielskim Bloku Antyfaszystowskiego i został jego członkiem z ramienia Poalej Syjon – Lewicy. Po wielkiej akcji likwidacyjnej  znalazł się w Żydowskim Komitecie Narodowym, tworząc razem z Abraszą Blumem i Cywią Lubetkinkomisję propagandową, a także reprezentował swoją partię w Komisji Koordynacyjnej Żydowskiego Komitetu Narodowego i Bundu.

            W czasie powstania w getcie został złapany i wywieziony do obozu w Poniatowej. W obozie założył komórkę Żydowskiej Organizacji Bojowej i został jej komendantem. Używał pseudonimu Melachowski. Udało mu się nawiązać kontakt z działaczami ŻOB przebywającymi po aryjskiej stronie w Warszawie. W liście pisanym 15 września 1943 r. prosił o przysłanie broni i skierowanie do Poniatowej oddziału, który mógłby zaatakować obóz z zewnątrz, gdy organizacja w obozie zaatakowałaby od środka. List zakończył: „Wzywamy was pilnie. Pomóżcie nam umrzeć z godnością! Chcemy dalej kroczyć śladem bohaterów warszawskigo getta. Jesteśmy gotowi.” (Erntefest 2009, 401).

            Melech Fajnkind zginął w masowej egzekucji więźniów Poniatowej 4 listopada 1943 r.