Jakub Obarzanek

Biografia do 1939 r.

Urodził się 15 stycznia 1891 r. w Łodzi jako syn Szmuela i Gitli (Yad Vashem, 14267852). Według innych źródeł 15 stycznia 1899 r. w Radomsku (Archiwum Państwowe w Piotrkowie). Miał trzy siostry i młodszego brata Herszla (potem Harrego), który wyemigrował do Anglii w 1913 r.  (Yad Vashem, 14267852). 

Odebrał tradycyjne żydowskie wykształcenie religijne w chederze. Do wybuchu I wojny światowej pracował w zakładzie rzemieślniczym. W 1918 r. zadebiutował wierszami satyrycznymi na łamach „Łodzer Togeblat” (Dziennik Łódzki) i został jego stałym współpracownikiem. Po zamknięciu pisma w 1931 r. aż do wybuchu II wojny światowej pracował w redakcji „Najer Fołksblat” (Leksikon fun der najer jidiszer literatur, 1994, t. 1, 1). 

Twórczość literacka

Drukował felietony, humoreski i monologi pod pseudonimem Ob-nek w żydowskiej prasie humorystyczno-satyrycznej oraz w żydowskich dziennikach regionalnych w języku jidysz w Białymstoku („Unzer Cajtung”), Radomiu („Radomer-Kielcer Leben”), Kaliszu („Kaliszer Leben”, „Dos Naje Lebn”), Grodnie („Grodner Moment”) oraz w Lublinie („Lubliner Togblat”) (Leksikon fun der najer jidiszer literatur, 1994, t. 1, 1). 

Stworzył szereg oryginalnych współczesnych postaci komicznych, ucieleśniających cechy współczesnych ludzi z awansów, karierowiczów politycznych (chłop Wojciech Kluska), asymilatorów i żydowskie emancypantki (Obarzanek 1938). 

Pisał również monologi dla żydowskich kabaretów grających repertuar w języku jidysz, jak Azazel, Ararat i Jidisze Bande (Żydowska banda) (Leksikon fun der najer jidiszer literatur, 1994, t. 1, 1). 

W 1938 r. obchodził 25-lecie pracy pisarskiej. Z tej okazji w formie książkowej ukazał się wybór jego tekstów satyrycznych zatytułowany Nadir un wejnt niszt (Masz i nie płacz) (Obarzanek 1938), a także monograficzny numer „Najer Fołkscajtung” poświęcony jego osobie i twórczości.

Pierwsze miesiące II wojny światowej

W nocy z 5-6 września 1939 r. wraz z grupą pisarzy i dziennikarzy żydowskich opuścił Łódź w kierunku terenów wschodnich. 9 listopada 1939 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu w Radogoszczu. W 1940 r. uciekł stamtąd i przedostał się do Warszawy (Yad Vashem 6872987). 

W getcie warszawskim

Przebywał w getcie warszawskim. Z inicjatywy jego przyjaciół i kolegów, dziennikarzy i aktorów, został zorganizowany wieczór literacko-artystyczny poświęcony jego twórczości, zatytułowany Nadir un wejn niszt. Imprezę uświetniły występy znanych artystów teatru jidysz oraz chóru ludowego pod kierunkiem Izraela Zaksa.

Prawdopodobnie zginął podczas akcji styczniowej na początku 1943 r. (Mark 1954, 49). Okoliczności jego śmierci nie są znane.