Judt Regina (?–1942)

Życiorys

Współpracownica gestapo, nazywana w getcie aferzystką i „miss ghetto”. W bardzo ostry sposób pisał o niej Emanuel Ringelblum: Jej podłość i tupet nie miały granic; mimo swych wielkich zarobków łakomiła się jeszcze na kilkaset złotych miesięcznie od Pomocy Społecznej w Gminie, które są przeznaczone dla najbiedniejszych. […] Wreszcie położono kres życiu tej wstrętnej szantażystki, aferzystki i kombinatorki (ARG, t. 29, s. 357). Adam Czerniaków z kolei nazwał ją w swoim dzienniku „wstrętną czarownicą”.

Przed wojną mieszkała w Warszawie i zarabiała na życie jako handlarka. W getcie warszawskim otrzymała koncesję na prowadzenie piekarni, a także teatrów – najpierw Eldorado, a później Nowy Azazel. Była również właścicielką szkoły tańca (Zawodowa Szkoła Tańca Reginy Judtowej), która mieściła się w Melody Palace przy ul. Rymarskiej 12. Po zamknięciu szkół jesienią 1939 roku funkcjonowała ona jako jedna z dwóch placówek edukacyjnych – obok Szkoły Pielęgniarstwa – która uzyskała pozwolenie na oficjalną działalność. Szkoła tańca działała tylko do połowy 1940 roku, bo potem w budynku odbywały się występy estradowe i kabaretowe, koncerty, dancingi oraz rewie.

Tak uprzywilejowaną pozycję oraz znaczne korzyści materialne Regina Judt zawdzięczała bliskiej znajomości z majorem Ferdinandem Kamlahem, którego miała poznać w czasie I wojny światowej. Jeden z żydowskich policjantów, Stanisław Gombiński, opisuje ją jako otyłą kobietę dobiegającą pięćdziesiątki, ale z osobistą historią w tle: W okresie Wielkiej Wojny młodziutka, we wdzięk i urodę obficie uposażona panna czy mężatka, poznała w Warszawie młodego niemieckiego podporucznika. Oficer prędko zakochał się, pani J. nie była mu przeciwna, ze związku tego narodziło się dziecko, po wojnie oficer wrócił do siebie, od czasu do czasu odzywał się i przysyłał jakieś zasiłki, ale rzadko. Pani J. żyła sobie w Warszawie, handlowała, biedowała, starała się wychować córkę^[1] – jakoś żyła. W 1940 roku młody podporucznik był już starszym, siwiejącym pułkownikiem, znów przybył do Warszawy i w garnizonie miejscowym zajmował jedno z naczelnych miejsc. Czy on odszukał panią J., czy pani J. jego – nie wiadomo, dość, że wkrótce pani J. zasłynęła w ghetcie, jako „mająca olbrzymie stosunki”, jako ta, która wszystko może. Istotnie, przynajmniej z początku niejedno mogła załatwić i bilet wizytowy pułkownika von K. otwierał jej niejedne drzwi po aryjskiej stronie – nie wspominając już o tym, że wszystkie drzwi w ghetcie stały jej otworem. […] „Eleganccy” panowie nisko jej się kłaniali, za przyjemność poczytywali sobie być jej usłużnymi, już nie potrzebowała wystawać w tłumie interesantów, lękliwie przedstawiając swoją prośbę urzędnikowi zza okienka i suchą, ostrą odpowiedź otrzymywać - teraz poznała drogę wprost do gabinetów szefów i możność załatwiania spraw, które poprzednio tygodnie by zajęły, w toku lekkiej, przyjaznej pogawędki, ot, przy okazji, niedbale tylko o samej rzeczy napomykając. I to wszystko szło jak z płatka, bez komplikacji i bez trudności, pieniądze garściami się pchały, sypały się różne prezenty. A że pani J. nie znała tego trybu, nowością był dla niej ten świat, ci ludzie i ich rozmowy, więc chodziła trochę jak odurzona, nie mogła się oswoić z niezwykłą rzeczywistością, pozostając w duszy ciągle tą samą co dawniej, skromna kupcową z północnej dzielnicy Warszawy (Gombiński 2010, s. 255).

Taka sytuacja nie trwała jednak długo. W lutym 1942 roku Adam Czerniaków wydał zarządzenie, w którym zabraniał przyjmowania jej w instytucjach należących do Gminy. Otrzymała również zakaz osobistego kontaktowania się z członkami Zarządu Dzielnicy Żydowskiej i urzędnikami Rady Żydowskiej. Informacja ta została opublikowana w „Biuletynie Tygodniowym” nr 1, przeznaczonym dla wszystkich funkcjonariuszy i pracowników Wydziału Zdrowia, z dnia 8 marca 1942 roku^[2].

Ponadto działalność Reginy Judt, zwłaszcza niespełnione obietnice załatwienia „spraw całkiem niemożliwych”, przysporzyła jej wielu wrogów. I byłoby to humorystyczne intermezzo dalej bez przerw się toczyło, gdyby nie wzrastające apetyty pani J., gdyby nie mieszanie się do spraw i urzędów, nawet z protektora jej nic sobie nie robiących, gdyby nie nabieranie ludzi na prawo i na lewo pod pozorem uzyskania niemożliwych koncesji, najróżniejszych przywilejów, uwolnienia więźniów, wydostania ludzi z Oświęcimia – krótko mówiąc, przeprowadzenia wszystkiego „czto ugodno”, pisze Stanisław Gombiński (Gombiński 2010, s. 255). Szybko jednak zorientowano się w jej nieuczciwych intencjach, a poszkodowani zwrócili się do władz niemieckich, co zakończyło „karierę” Reginy Judt.

29 maja 1942 roku została ona zastrzelona wraz z 11 innymi osobami. Abraham Lewin, pisarz i nauczyciel, a zarazem jeden z najważniejszych współpracowników „Oneg Szabat”, nazywa to wydarzenie kolejną „nocą św. Bartłomieja w mniejszym nieco zakresie”.