Landau Lejb

Landau Lejb

(1879 Wiatka, współcześnie Kirow – 1943 Lwów) – prawnik, działacz społeczny, muzyk, meloman, mecenas muzyki żydowskiej. Szybko zdobył renomę znakomitego znawcy prawa karnego, a przede wszystkim błyskotliwego i śmiałego obrońcy. Występował w wielu głośnych procesach, co uczyniło go znanym w całym kraju (w plebiscycie pisma „Unzer Ekspres” na najpopularniejsze postaci świata żydowskiego w Polsce zajął szóste miejsce). Był członkiem Żydowskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, potem Bundu (bronił także komunistów). Występował wielokrotnie przeciw antysemityzmowi i związanym z nim akcjom (między innymi jako adwokat w procesach dotyczących tak zwanej sprawy Steigera oraz pogromu w Przytyku). Był współorganizatorem oraz przewodniczącym Żydowskiej Rady Ludowej w Przemyślu, a następnie przewodniczącym tamtejszej Gminy żydowskiej (do 1928). Inicjował wiele działań społecznych (między innymi opiekę nad Żydami – jeńcami wojennymi, 1919; oraz nad uchodźcami z Ukrainy, 1921–1922). Położył duże zasługi dla rozwoju kultury żydowskiej (zwłaszcza jid.); był członkiem Żydowskiego Towarzystwa Dramatyczno-Muzycznego „Juwal” („Jubileusz”) w Przemyślu (1919-1937) i prelegentem organizowanych przez nie „wieczorków literackich”, a także reżyserem i aktorem przedstawień teatralnych. Założył kilka sekcji muzycznych przy Żydowskim Towarzystwie Literatury i Sztuki we Lwowie, położył duże zasługi dla popularyzacji muzyki w różnych środowiskach. W czasie II wojny światowej przebywał we Lwowie, gdzie organizował Żydowską Samopomoc Społeczną (ŻSS) w Galicji Wschodniej, a od stycznia 1942 był jej głównym przedstawicielem na tym terenie. We wrześniu 1942 wszedł w skład lwowskiego Judenratu i doprowadził do połączenia jego Wydziału Socjalnego i ŻSS, które do tego czasu rywalizowały ze sobą. Od 29 I 1943, gdy stało się jasne, że Niemcy chcą zamordować członków Judenratu, ukrywał się wraz z rodziną po „stronie aryjskiej”. Kryjówka została zdekonspirowana wskutek denuncjacji, a L. razem z bliskimi – zamordowany.